حکم حج و عمره

حج رکن پنجم از ارکان اسلام است، و تمامى أمت اسلام از عصر نبوت بر وجوب حج اقرار دارند و آنهم بر مسلمان بالغ و عاقل و آزاد که استطاعت مالى و بدنى داشته باشد، خداوند مى‌فرماىد: فِیهِ آیَاتٌ بَیِّنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِیمَ وَمَن دَخَلَهُ کَانَ آمِنًا وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَیْهِ سَبِیلًا وَمَن کَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِیٌّ عَنِ الْعَالَمِینَ. [آل عمران/ ۹۷].

و حج این خانه واجب الهى است بر کسانى که توانائى (مالى و بدنى) براى رفتن بدانجا را دارند. و هر کس (حج خانه^ء خدا را بجاى نیاورد، یا اصلاً حج را نپذیرد، و بدینوسیله) کفر ورزد (به خود زیان رسانیده نه به خدا) چه خداوند از همه^ء جهانیان بى‌نیاز است].

اما عمره؛ در قول صحىح از اقوال علماء فقط ىکبار در عمر واجب است، حال اىنکه اىن عمره با حج باشد، ىا اىنکه تنها انجام شود، ىعنى در غىر وقت حج، در هر وقت از سال، و بر مسلمان بالغ و عاقل که توشه و راه رسىدن به مکه داشته باشد، واجب است.

انواع حج و عمره

حج به سه صورت انجام داده می‌شود:

۱ـ تمتع: و آن به این صورت است که حاجی در میقات مربوطه ابتدا به نیّت عمره احرام می‌بندد و پس از انجام اعمال عمره (یعنی به دنبال طواف کعبه و سعی بین صفا و مروه و تراشیدن یا کوتاه کردن موی سر) از لباس احرام خارج می‌شود و محرمات احرام بر او حلال می‌شود، تا روز هشتم ذی‌الحجه که مجدداً احرام به حج می‌بندد و مناسک حج را انجام می‌دهد. در حج تمتع قربانی (به عنوان فدیه) واجب می‌باشد.

یادآوری: اینگونه حجاج که در ابتدا اعمال عمره را انجام داده‌اند بعد از اینکه در روز دهم ذیحجه بعد از رمی جمره عقبه و حلق و قربانی از احرام خارج شدند و جهت طواف الإفاضه به مکه برگشتند، به دنبال طواف کعبه باید سعی بین صفا و مروه را نیز انجام دهند

۲ـ قرآن: به این شکل انجام می‌شود که حاجی در میقات مسیر خود، احرام به نیت حج و عمره با هم می‌بندد که در ضمن اعمال حج، عمره نیز انجام می‌شود، و همچنان در احرام می‌ماند تا روز عید قربان و رمی جمره عقبه. البته در حج قران مانند حج تمتع قربانی واجب است.

۳ـ افراد: به این صورت است که حاجی در میقات مربوطه فقط به نیّت حج احرام می‌بندد و عمره با حج جمع نمی‌کند بلکه به محض ورود به مکه عمل طواف القدوم و سعی بین صفا و مروه را انجام می‌دهد و همچنان در احرام می‌ماند و در روز هشتم پس از رفتن به منی و عرفات و سپس مزدلفه و بازگشت به منی در روز عید، بعد به دنبال رمی جمره عقبه و تراشیدن یا کوتاه کردن موی سر از احرام خارج می‌شود و به مکه می‌آید و طواف‌الافاضه را انجام می‌دهد. دیگر سعی بین صفا و مروه را انجام نمی‌دهد، سپس به منی برمی‌گردد و در ایّام التشریق رمی جمرات سه‌گانه را انجام می‌دهد. دیگر قربانی بر او واجب نمی‌باشد.

حاجی بعد از رمی جمرات سه‌گانه در ایام التشریق، از منی به مکه برمی‌گردد و بعد از اینکه به مکه برگشت جهت انجام عمره، به تنعیم ـ که به آن نیز مسجد عایشه گویند ـ می‌رود و احرام به نیّت عمره می‌بندد و سپس طواف کعبه و سعی بین صفا و مروه را انجام می‌دهد و به دنبال آن عمل حلق یا تقصیر موی سر را انجام می‌دهد. بدین صورت یک عمره کامل را انجام داده است.

یادآوری: زمان عمره تمتّع فقط از اول شوال تا هشتم ذی‌الحجه است، امّا عمره غیرتمتع در تمام سال جایز است انجام شود.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
نویسنده: محمد صالح سعیدی